Een regeringscrisis blijft voorlopig uit, maar de soloslim van paars in het euthanasiedebat blijft wel als een zwaard van Damocles boven de federale coalitie hangen. De christendemocraten eisen inspraak.
Er is deze week nog meerderheidsoverleg over geweest, en toch vinden vier van de zes regeringspartijen het nodigin den duik een wettekst op te stellen om de euthanasiewet uit te breiden. Dat is niet alleen ongepast, het is ook geenszins de manier om tot een consensus te komen, en evenmin de manier waarop wij behandeld willen worden.’ CD&V-voorzitter Wouter Beke is niet mals voor de paarse regeringspartijen, die gisteren in de Senaat vier wetsvoorstellen presenteerden om nog deze regeerperiode een ’tweede ethische revolutie’ te realiseren(DS 20 juni).
Ook vicepremier Pieter De Crem (CD&V) toont zich misnoegd over de demarche van SP.A, PS, Open VLD en MR. ‘Ik ga ervan uit dat ze voldoende politieke tact hebben om de belangrijkste Vlaamse partner in de regering erbij te betrekken. CD&V wil, kan en zál een belangrijke rol spelen’, zei De Crem inVilla Politica. Een wisselmeerderheid zou volgens hem een ‘zeer slechte zaak’ zijn.
Op de inhoud van de wetsvoorstellen(zie kader), wil CD&V nog niet teveel ingaan. Senator Els Van Hoof gaf gisteren in deze krant al aan dat de partij niet van plan is om euthanasie mogelijk te maken voor minderjarigen ‘aan de hand van vage begrippen als oordeelsbekwaamheid’. Liever opteert CD&V voor een ondergrens zoals 15 jaar. Maar het thema is wel bespreekbaar. Bij CDH ligt dat anders. Voor voorzitter Benoît Lutgen houdt euthanasie bij minderjarigen een te groot ‘risico op ontsporingen’ in. Senator Francis Delpérée is bovenal ontstemd over de werkwijze van de anderen. Als de vier hun zin doordrukken met de steun van de oppositie – Groen en Ecolo hebben gisteren hun steun al toegezegd – dreigt die parlementaire wisselmeerderheid een negatieve impact te hebben op de regering.
Griekse kalender
Toch ziet het er niet naar uit dat het euthanasiedebat een halszaak wordt zoals het migrantenstemrecht begin deze eeuw. Binnen CD&V wordt benadrukt dat er wel degelijk een opening is, maar: ‘We staan erop dat met onze standpunten rekening wordt gehouden.’ CDH-senator Delpérée: ‘Een wisselmeerderheid zal de zaken niet vereenvoudigen, maar ik ben een man van de wet.’
Socialisten en liberalen zijn bereid tot toenadering. De voorstellen zijn ‘niet te nemen of te laten’, luidt het. Senator Guy Swennen (SP.A): ‘De wetsvoorstellen zijn de gemene deler. Inzake bio-ethische dossiers heeft de Senaat een traditie om baanbrekend werk te verrichten, waarbij alle individuele parlementsleden naar eer en geweten kunnen stemmen – los van de samenstelling van de regering.’ Volgens Jean-Jacques De Gucht (Open VLD) moet de kwestie ‘het politieke spel van meerderheid versus oppositie kunnen overstijgen’. De omzwachtelde formuleringen zijn bedoeld om CD&V (en eventueel CDH) niet de gordijnen in te jagen: rood en blauw streven wel degelijk naar een consensus binnen de coalitie. Maar, zegt Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten, ‘het is wél de bedoeling om tot een stemming te komen in het dossier, niet om het naar de Griekse kalender te verwijzen.’
Onder de indieners wordt, hoe behoedzaam ze zich ook uitspreken, met heimwee teruggedacht aan Rik Torfs. Die nam tot voor kort de CD&V-senaatsfractie op sleeptouw in het euthanasiedebat en stond volgens hen ‘veel meer open voor veranderingen’. Toch zou ook Torfs niet zomaar de vier wetsvoorstellen goedkeuren, zegt de toekomstige rector van de KU Leuven. ‘Twee zaken vind ik erg belangrijk: dat er over deze kwestie een consensus is over de grenzen heen en dat de wet helder is geformuleerd. Op beide vlakken is er een kans gemist. Als het tot een wet komt die niet door iedereen gedragen wordt, is dat een nederlaag voor de politiek.’
Maar na het parlementaire werk is het nog niet gedaan. ‘Het is de regering die de wet moet uitvoeren’, zegt Delpérée. ‘De regering zal dan haar politieke verantwoordelijkheid nemen.’
