Wie bouwt of verkavelt in een archeologische zone, moet sinds vorig jaar een ‘archeologienota’ laten opstellen. Dat zorgt voor vertraging en soms fors oplopende kosten. Zo dreigen in Haacht een paar voetbalterreinen en een zaal plots drie keer zoveel te kosten, omwille van een paar kogelbolletjes en wat restanten van staketsels.
VERPLICHTE ‘ARCHEOLOGIENOTA’ ONDER VUUR
Voor de burger zou dit 250 euro kosten, zo werdop voorhand geraamd.Dat is nu al opgelopentot meer dan 2.500 euro
Een klein jaar geleden, in april 2016, is het archeologieluik van het Onroerenderfgoeddecreet volledig in werking getreden. Kort samengevat komt dit erop neer dat wie vanaf 1 juni 2016 bouwt of verkavelt in een vastgestelde archeologische zone een ‘bekrachtigde archeologienota’ bij zijn vergunningsaanvraag moet voegen. Tenminste als het perceel of de percelen groter zijn dan 300 m² én de ingreep in de bodem groter is dan 100 m². Buiten die zones is de nota verplicht wanneer het perceel of de percelen groter zijn dan 3.000 m² en de ingreep in de bodem groter is dan 1.000 m². Op https://geo.onroerenderfgoed.be/ kan u zien waar die vastgestelde archeologische zones liggen. Ze omvatten onder meer de meeste (58) historische “stadskernen”. Zoals die van Dilsen-Stokkem bijvoorbeeld. Burgemeester Lydia Peeters ziet daar de eerste inwoners “uitwijken naar andere gemeenten om zo te ontsnappen aan deze Kafka in Vlaanderen”.
De archeologienota zorgt voor problemen, stelt ook Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht (Open Vld) vast. “Alleen erkende archeologen mogen zo’n nota opstellen. Er zijn er te weinig en ze zijn nu overbevraagd. Bovendien moeten ze een enorme hoeveelheid regeltjes volgen. Daardoor hebben ze nu gemiddeld 7,5 dagen nodig om één nota af te werken. Daarna doet het Agentschap Onroerend Erfgoed er nog eens 21 dagen over om die te beoordelen.”
In zo’n nota bepaalt de archeoloog de impact van de bouw op het archeologische erfgoed en hoe de bouwheer of verkavelaar daarmee moet omgaan. Het Agentschap weigert één op de twee nota’s, waardoor die bijgestuurd en opnieuw ingediend moeten worden.
Light-versie
Wachtrijen dus. Bovendien is de archeologienota een dure grap. De Gucht: “De kostprijs voor de burger werd op voorhand geraamd op 250 euro. De gemiddelde prijs is intussen al opgelopen tot meer dan 2.500 euro. Bij sommige projecten dreigt de archeologienota de totale kostprijs zelfs met een veelvoud te verhogen. Het kan niet de bedoeling zijn dat de overheid de burger regels oplegt en diezelfde burger ook voor de kosten laat opdraaien.”
De Vlaamse architectenorganisatie Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) spreekt van een meerprijs van 2.500 tot 3.000 euro voor kleinere projecten, tot wel 15.000 euro voor grotere projecten. Dat NAV trok vorig najaar al aan de alarmbel. Net als De Gucht. In een antwoord op een vraag van het Open-Vld-parlementslid gaf minister-president Geert Bourgeois aan dat hij op het verkeerde been was gezet door zijn administratie. In december kondigde de N-VA’er een ‘archeologienota light’ aan: een eenvoudige, beperktere versie “die sneller kan worden opgemaakt en goedkoper is”. De beperkte nota zou dienen voor kavels waar geen archeologisch erfgoed aanwezig is, bodemingrepen geen negatieve impact veroorzaken of een opgraving niet tot nuttige informatie leidt. “Too little too late”, vindt De Gucht. “Ofwel schorten we de archeologienota op totdat er een oplossing wordt gevonden, ofwel passen we de regelgeving nu meteen aan.”
In Haacht zou het lokale bestuur dan alvast opgelucht ademhalen. De gemeente legt er drie sportvelden en een multifunctionele zaal aan bij Sportcomplex Den Dijk in Wespelaar. Oorspronkelijk werd uitgegaan van een kostprijs van 300.000 euro. Aangezien Den Dijk in een archeologische zone ligt, moest een nota opgesteld worden. Vorige herfst werden in drie grondlagen resten van een 18de-eeuws legerkampement – kogelbolletjes en restanten van staketsels waarachter soldaten zich verscholen – blootgelegd, net als sporen van een begraafplaats uit de ijzertijd en stukjes uit het stenen tijdperk. De aanleg van de voetbalterreinen loopt daardoor minstens een jaar vertraging op, omdat uitgebreider onderzoek noodzakelijk is. Hetzelfde probleem dreigt voor de bouw van een multifunctionele zaal, die amper 60 meter verderop ligt. De gemeente draait zelf op voor de kosten van dat bijkomend onderzoek. Dit zou de prijs van het project doen stijgen tot 850.000 euro, bijna drie keer zoveel als het oorspronkelijke geraamde bedrag.
