“Als alle argumenten opgebruikt zijn, komt de ‘vrijheid van onderwijs’ goed van pas”
Open brief aan Lieven Boeve, Directeur-Generaal Katholiek Onderwijs Vlaanderen
Geachte heer Boeve,
Groot was mijn verbazing toen ik enkele weken geleden las dat u, als topman van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, de nieuwe eindtermen voor de tweede en derde graad secundair onderwijs met de grond gelijk maakte. Ik zal wellicht niet de enige geweest zijn die zich op dat moment in zijn ochtendkoffie verslikte. U noemde de nieuwe eindtermen zonder enige schroom of scrupule “een probleem voor de kwaliteit van het onderwijs” en riep op om ze in het Vlaams Parlement niet te laten goedkeuren.
Wel nu, de waarheid heeft haar rechten. Het besluitvormingsproces rond de nieuwe eindtermen heeft maar liefst twee jaar geduurd. Al die tijd heeft het Katholiek Onderwijs mee aan tafel gezeten, samen met de andere onderwijsverstrekkers. Al die tijd kon er worden bijgestuurd waar nodig – wat ook trouwens effectief gebeurde. De eindtermen zoals ze nu voorliggen, komen dus wel degelijk ook mee uit uw pen, al wekt u nu de indruk uit de lucht te vallen.
Ondertussen zijn de eindtermen aangekomen in het Vlaams Parlement, dat finaal zijn goedkeuring moet verlenen voordat ze kunnen worden geïmplementeerd. De oproep van Katholieke Onderwijs Vlaanderen op de spreekwoordelijke vooravond van de bespreking en stemming legt een bom onder het akkoord waar alle onderwijsverstrekkers deze zomer eensgezindheid over bereikten. Dit getuigt niet van fair play en komt al zeker niet de geloofwaardigheid ten goede. Uw rol bij de totstandkoming van de nieuwe eindtermen minimaliseren, ondermijnt het vertrouwen in de bestuurskracht van de overheid. Bovendien betwist u de haalbaarheid. Er is de vrees dat de spreekwoordelijke kar van eindtermen overladen is. Het brengt het Katholiek Onderwijs tot de beslissing om de schaar te zetten in de artistieke vakken zoals esthetica omdat er zogezegd geen plaats meer voor zou zijn in de lessentabellen, die ingenomen worden door de andere vakken waarvoor te veel eindtermen gehaald moeten worden. In de plaats komt er een éénuursvak Maatschappelijke, Economische en Artistiek vorming: een container waar ‘de restjes’ dan hun plaats in vinden.
Ik hoef u uiteraard niet uit te leggen dat eindtermen minimumdoelen zijn, die omschrijven wat een leerling op het einde van een opleiding minimaal moet kennen en kunnen. Eindtermen worden door de onderwijsverstrekkers omgezet in leerplannen. Die leerplannen kunnen in principe pas opgesteld worden als de eindtermen zijn goedgekeurd in het Vlaams Parlement. Leerkrachten hebben de leerplannen nodig om met hun lesvoorbereidingen van start te kunnen gaan. Uitlatingen in de pers waarin brandhout wordt gemaakt van de eindtermen bewijzen dus ook de leerkrachten geen dienst. Zij zitten met de handen in het haar. Want het zijn zij die met de nieuwe eindtermen aan de slag moeten gaan. Bovendien hebben de leerkrachten, ten gevolge van COVID-19, de afgelopen weken en maanden het beste van zichzelf gegeven – niet zelden onder zware en moeilijke omstandigheden. Wetende dat de eindtermen voor het derde jaar secundair onderwijs in september 2021 al in werking zouden moeten treden, zijn dergelijke démarches vanuit de hoek van het Katholiek Onderwijs onverantwoord. Wie nu de stekker uittrekt, maakt de ongerustheid bij leerkrachten en ouders alleen maar groter.
Door in dit finale stadium de eindtermen, waar u gedurende twee jaar zelf over heeft onderhandeld, fundamenteel in vraag te stellen, houdt u het gehele onderwijsveld in een wurggreep. Suggereren dat de nieuwe eindtermen een inbreuk vormen op de vrijheid van onderwijs is bovendien intellectueel oneerlijk. U weet beter dan wie ook dat de vrijheid van onderwijs zich manifesteert op de keuzevrijheid van de ouders en op de autonomie van de scholen, die aan de hand van leerplannen hun eigen pedagogisch project kunnen realiseren. Het grondwettelijke principe van de onderwijsvrijheid wordt maar al te gemakkelijk gebruikt als dooddoener om elke discussie over de verwachtingen van de overheid ten aanzien van het onderwijsveld in de kiem te smoren. Jaarlijks ontvangen de onderwijsinstellingen een grote som belastinggeld. In ruil daarvoor verwacht de overheid dat zij bepaalde regels naleven. Het Katholiek Onderwijs kan niet én langs de kassa passeren én zijn volle goesting willen doen.
De tijd dringt. Donderdag 29 oktober organiseert de Commissie voor Onderwijs van het Vlaams Parlement hoorzittingen met de vertegenwoordigers van de onderwijsverstrekkers over de nieuwe eindtermen. In het belang van onze leerlingen en leerkrachten, hoop ik daar te vernemen dat u het onderwijsveld niet in onzekerheid zal storten, maar zich zal scharen achter het akkoord dat u zelf mee tot stand heeft gebracht.
Hoogachtend,
Jean-Jacques De Gucht
Vlaams Parlementslid Open Vld
